قطاب و انواع آن

تحریریه قنادباشی: در مطالب قبلی وقتی قدمت قنادی در ایران را بررسی می کردیم، اشاره شد که اولین بار قطاب توسط ''حاج خلیفه علی رهبر'' در یزد پخته شد. قطاب اصالتا نوعی شیرینی ایرانی که معروف‌ترین شیرینی‌های سنتی شهرهای یزد و کرمان است، البته در ادامه توضیح می دهیم که قطاب این دو شهر کمی باهم متفاوت است. البته نوعی غذای آذربایجانی و همچنین نوعی محلی مازندرانی وجود دارند که هیچ ربطی به ''شیرینی قطاب'' ندارد.

 

انواع قطاب

قطاب دارای دو بخش اصلی لایه خارجی و مغز آن است که هر نوع تغییری در روش تهیه و پخت هر بخش تعیین کننده نوع متفاوتی از قطاب می باشد. به همین سبب می توان قطاب ها را به چهار نوع اصلی قطاب یزدی، کرمانی، روسی و آناناس تقسیم کرد که در این مجال کم اندکی به آن می پردازیم.

 

قطاب یزد

قطاب یزد که یکی از سوغاتی های معروف یزد است، به دو صورت سنتی یزدی و عسلی تهیه می‌شود. بخش لایه خارجی قطاب یزدی که وجه تمایز آن با دیگر قطاب ها است و مغز داخلی اصلی ترین قسمت های یک قطاب یزدی می باشد. لایه خارجی قطاب بزدی نانی از آرد گندم، شیر یا ماست و زرده تخم مرغ است که در روغن سرخ شده است. مغز این نوع قطاب مخلوطی از پودر بادام، پودر قند و هل تشکیل شده‌است. در نهایت پس از طبخ این شیرینی آن را در پودر قند می غلطانند تا آماده سرو شود. تنها تفاوت قطاب سنتی یزدی با قطاب عسلی، این است که از عسل به بجای پودر قند به عنوان شیرین کننده اصلی استفاده می شود.

« حاج خلیفه ، پدر قنادی ایران» اولین و معروف ترین تولید کننده قطاب در یزد و ایران می باشد. حاج خلیفه علی رهبر از سال 1295، بنگاه شیرنی پزی خود را در یزد دایر کرده و انواع و اقسام شیرینی‌ها هم از باقلوا ، حلوا ارده  و سوهان گرفته تا پشمک و حاج بادامی و نان برنجی در آن تولید می کند.

 

 

 

قطاب کرمان

قطاب کرمانی که دومین نوع قطاب قدیمی و اصیل‌ شیرینی‌های ایرانی است چنانچه در برخی مستندات به سلسله هخامنشیان به عنوان تاریخ پیدایش اولین قطاب کرمانی اشاره می شود. این شیرینی دارای دو نوع گردویی و پسته‌ای می باشد. لایه بیرونی این شیرینی لذیذ از خمیر درست تهیه شده و با پودر قند تزیین می‌گردد. بخش دیگر قطاب کرمانی مغز آن است که از ترکیب مغز پسته و شکر آسیاب شده یا مغز گردو و شکر آسیاب شده تشکیل می شود.

 

قطاب روسی

متفاوت ترین نوع قطاب، قطاب روسی است که برعکس دو گونه اصیل ایرانی خود از یک ترکیب یکپارچه بهره می برد. برای تهیه قطاب روسی از مخلوط پودر قند، کره (به دمای محیط رسیده)، اسانس وانیل، پودر دارچین و هل و سپس با ترکیب و ورز آن با آرد و نمک الک شده، خمیر نرمی حاصل می شود. خمیر بدست آمده با گردو مخلوط شده و محصول نهایی در تکه هایی به اندازه یک گردو جدا شده و با دست به شکل گرد حالت داده می شود. این تکه های گرد پس از پخت در فر و غلتاندن آن در پودر قند در دو مرحله نوع سومی از قطاب را حاصل می کند که خواهر خوانده ناتنی دو نوع اصیل ایرانی آن خواهد بود.

 

قطاب آناناس

نوع چهارم قطاب که به جهت دو بخش بودن آن بیشتر شبیه دو نوع اولیه است، شامل یک لایه خارجی خمیری شکل لطیفی است، به روش خاصی از روغن ، پودر شکر، وانیلین ، تخم‌مرغ ، شیر خشک ، شربت ، آرد که مواد تشکیل دهنده خمیر آن می باشد تهیه می شود.

بخش میانی این قطاب مخلوطی از آناناس خرد شده، پودر نارگیل، پودر شکر و اسانس آناناس است که پس از تهیه، آن را روی خمیر قالب زده تهیه شده (که روی آن آرد پاشیده شده) قبلی گذاشته و به شکل نیم دایره شکل داده می شود. با مالش زرده‌ تخم‌‌مرغ و پخش مقداری خلال پسته محصول نهایی برای پخت در فر آماده می شود. نتیجه نوعی از قطاب بدست می آید که قطاب آناناس نام دارد.

در نهایت قابل ذکر است که به همت یکی از تولید کنندگان قنادی خانگی نوع یزدی آن در فروشگاه قنادی خانگی عرضه شده است که این امید می رود که بتواند نظر مشتریان ''قنادباشی'' را جلب کند.

 

در تاریخ 1398/07/14 به روز شد.

 

استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.