آیا ظروف بسته بندی پلاستیکی سرطان زا هستند

آیا ظروف بسته بندی پلاستیکی سرطان زا هستند ؟ این سوالی هست که هر روز برای ما مطرح است ولی پاسخ قطعی برای این سوال مشخص نشده است. کیسه فریزر، ظروف پلاستیکی معمولی، ظروف بسته بندی گیاهی ، ظروف پلی استایرن و پلی اتیلن ظروفی هستند که روزانه مصرف می شود. در این مقاله سعی کرده ایم نگاهی کوتاه به موضوع داشته باشیم و پاسخی جامع برای آن بیابیم.

 

آیا ظروف بسته بندی پلاستیکی سرطان زا هستند ؟

آیا ظروف بسته بندی پلاستیکی سرطان زا هستند ؟ این سوالی هست که هر روز برای ما مطرح است ولی پاسخ قطعی برای این سوال مشخص نشده است. کیسه فریزر، ظروف پلاستیکی معمولی، ظروف بسته بندی گیاهی ، ظروف پلی استایرن و پلی اتیلن ظروفی هستند که روزانه مصرف می شود. در این مقاله سعی کرده ایم نگاهی کوتاه به موضوع داشته باشیم و پاسخی جامع برای آن بیابیم.

بی پی ای BPA یا  بیسفنول ای (bisphenol A)  یکی از رایج ترین فرآورده های شیمیایی است که روزانه با آن در تماس هستیم. این ماده در هر چیزی از بطری ها ی آب گرفته تا ظروف غذا و حتی پر کننده های دندان وجود دارد. BPA  یک محصول شیمیایی است که در ساختن ظروف پلاستیکی در صنایع غذایی و آشامیدنی نظیر بطری های آب و نوشابه و نیز انواع سس و .. استفاده می شود. این فرآورده همچنین به عنوان پوشش داخلی بسیاری از قوطی ها در صنایع غذایی نظیر قوطی رب به کار می رود.

این ماده می تواند در ساختار هورمونی افراد به ویژه در زنان حامله و حتی تا مدتی پس از به دنیا آمدن نوزادان، ایجاد اختلال نماید. مطالعات نشان داده است که تماس با مقدار کم BPA  می تواند سبب افزایش ریسک ابتلا به سرطان سینه ، سرطان پروستات ، سقط جنین ، ناباروری ، بلوغ زودرس و سندرم های متابولیک نظیر دیابت نوع 2 شود. سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از آن را در بطری های نوزادان وشیرخواران ممنوع کرده است. به گفته سازمان غذا و داروی آمریکا یا FDA مقادیر بسیار کمی از BPA میتواند به مواد آشامیدنی و غذایی نفوذ کنند.

ولی شما می توانید میزان ورود این ماده را به بدنتان کاهش دهید. این کار با کنار گذاشتن عاداتی نظیر استفاده از بطری های یک بار مصرف به مدت طولانی می تواند باعث کاهش این ریسک شود. با قرار گرفتن ظروف پلاستیکی در معرض حرارت و گرما، نفوذ این ماده به مواد غذایی و آشامیدنیافزایش می یابد. سعی کنید در منزل از ظروف شیشه ای استفاده نمایید و چای یا قهوه و یا غذای خود را در ظروف شیشه ای و یا چینی مصرف کنید و تا حد امکان از این ماده خطرناک دوری کنید.

همانطور که گفته شد شروع مشکل زمانی است که این مواد پلاستیکی حرارت را به خود می بیند که سبب آزاد سازی این ماده خطرناک می شود. لذا به هیچ وجه غذاها را در ظروف پلاستیکی یا درون بسته های نایلونی در ماکروویو قرار ندهید و همچنین ظروف پلاستیکی را دوباره استفاده نکنید و با شوسنده های قوی آن ها را شست و شو ندهید.  همچنین می توانید از برخی پلاستیک های فاقد BPA استفاده کنید که بر روی بسته آن ها این فاقد BPA بودن و یا  BPA Free حک شده است.

 

 

ظروف پلی استایرنی جایگزینی برای ظروف پلاستیکی

ظروف پلی استایرنی جایگزینی برای ظروف پلاستیکی هستند. بیش از 5 دهه است که انواع پلاستیک های پلی استایرنی شفاف، رنگی و فومی برای بسته بندی های محصولات غذایی بکار می روند. در سایر کشورهای جهان از این پلیمر استفاده های گوناگون شده و می شود و تا کنون اثرات سرطان زائی آنها آشکار نشده است.

البته براساس نظرات برخی کارشناسان، ظروف پلی استایرنی به دلیل آزاد شدن منومرهای سمی استایرن و وارد شدن آن به داخل بدن انسان، ایجاد سرطان می کنند. به همین دلیل به دنبال جایگزینی ظروف گیاهی به جای آن هستند، اما این اظهار نظرها بدون ارائه مدرک علمی یا گزارش نتایج تحقیقی و درمانی است. زمانی ظروف پلی استایرنی مشکل ساز خواهند بود که مواد اولیه گرید خوراکی نباشد و از مواد ضایعاتی و دست دوم در تولید ظروف استفاده شده باشد و یا استفاده غیر اصولی از آنها  بکار برده شود.

ساخت تمام ظروف یکبار مصرف از جمله پلی استایرن و پلی اتیلن، پلی پروپیلن و غیره که درمجتمع های پتروشیمی ایران تولید می شوند دارای پروانه ساخت از وزارت بهداشت بوده و آزمون های لازم گرید خوراکی محصولات تولیدی آنها  مطابق با استانداردهای تعریف شده جهانی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا FDA و مقررات اتحادیه اروپا EU  که مورد تایید سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت می باشد، ساخته می‌شوند و به شکل ادواری مورد آنالیز وکنترل کیفی و کمی  قرار می گیرند.

در گزارش اطلاعات ایمنی مواد پلی استایرنی شماره :ش م ص پ/ش پ ب ا/ 7225 ویرایش 1384 شرکت ملی پتروشیمی ایران ایمنی وسلامتی پلی استایرن های خوراکی  تولید شرکت پتروشیمی تبریز را نیز تایید می کند.

بر پایه تحقیقات گسترده‌ای که از سال 1990 تا کنون توسط سازمان های بهداشتی، غذایی، زیست محیطی و انجمن های علمی و صنعتی در کشورهای کانادا، امریکا ، اروپا،  ژاپن و تایوان در خصوص بررسی آسیب‌های احتمالی سرطان زایی ظروف پلی استایرن انجام گرفته است، نتایج گزارشات ارائه شده نشان می دهد که در هیچ یک از این تحقیقات نشانی از سرطان‌زا بودن این ظروف گزارش داده نشده است.

ظروف پلی استایرن و دیگر ظروف بسته بندی پلاستیکی در سراسرکشور با مجوز سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت تولید و در سطح بازار عرضه می شود، و زیر نظر معاونت غذا و داروی دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌ها مورد بررسی و کنترل قرار می گیرند.

تمام ظروف پلی استایرین که مهر استاندارد و تاییدیه های سازمان غذا ودارو دارند سمی و یا مشکل بهداشتی ندارند. اما دراین میان، ظروفی با کیفیت پائین درکارگاههایی که مجوزهای رسمی (زیرزمینی) دارند تولید می شود که ازمواد بازیافتی وضایعات پلاستیکی بوده و با قیمت ارزان در بازاربه فروش می‌رسد. این گونه ظروف که فاقد آرم استاندارد و سازمان غذا ودارو است، برای سلامتی مضر است.
 

 

ظروف مایکروویو یا پلی پروپیلن مناسب ترین بسته بندی برای ظروف

ظروف مایکروویو یا پلی پروپیلن مناسب ترین بسته بندی برای ظروف هستند. این ظروف قابلیت این را دارند که بدون هیچ خطری در فریزر نگهداری شده و بطور مکرر در مایکروویو گرم شوند.

پلی پروپیلن (PP) یک پلیمر ترکیبی از ترموپلاستی ساخته شده از ترکیب مونومرهای پروپیلن است. این در انواع برنامه های کاربردی شامل بسته بندی برای محصولات مصرفی، قطعات پلاستیکی برای صنایع مختلف از جمله صنعت خودرو، دستگاه های خاص مانند لولا های زنده و منسوجات استفاده می شود.

بر اساس برخی گزارش ها، تقاضای جهانی موجود برای این ماده، یک بازار سالانه حدود 45 میلیون تن را تولید می کند و تخمین زده می شود که تقاضا تا سال 2020 به حدود 62 میلیون تن خواهد رسید. کاربران اصلی پلی پروپیلن صنایع بسته بندی هستند، که حدود 30 درصد از کل مصرف می کند و پس از آن تولید برق و تجهیزات است که از هر 13 درصد استفاده می کند. صنایع لوازم خانگی و خودرو هر دو مصرف 10٪ و مواد ساختمانی با 5٪ از بازار همراه است. برنامه های دیگر با هم بقیه مصرف پلی پروپیلن را تشکیل می دهند.

ظروف پلی پروپیلن مقاومت استثنایی را در دمای اتاق نسبت به حلال های آلی مانند چربی دارند، اما در دمای بالاتر باعث اکسیداسیون می شود. پایه و اسید رقیق شده به راحتی با پلی پروپیلن واکنش نشان نمی دهد، که باعث می شود انتخاب خوبی برای ظروف از جمله مایعات مانند تمیز کردن، مواد اولیه و موارد دیگر باشد.

پلی پروپیلن بخاطر شفافیت و عایق رطوبتی بودن در بسیاری از موارد، جایگزین سلوفان (CELLOPHANE) شده است. رزینهای فیلمی اساسا" در بسته بندی مواد غذایی، نوار چسبهای حساس به فشار، صفحات محافظ، بسته بندی محصولات شیرینی و دخانیات بکار می روند.

 

 

نحوه صحیح استفاده از ظروف بسته بندی

امروزه ظروف یکبار مصرف به خاطر قیمت مناسب راحتی استفاده و تنوع شکل ، رنگ و طرح به خانه ها راه پیدا کرده و خیلی ها ترجیح می دهند، در میهمانی ها و تولدها هم از این ظروف ها استفاده کنند. اما انواع پلاستیکی آنها باعث آلودگی محیط زیست می شوند و سلامت انسان را تهدید می کنند. به همین دلیل بهتر است در خانه که امکان شستن و ضد عفونی کردن ظروف وجود دارد، از ظرفهای پیرکس استیل و چینی استفاده کنید. برای خرید غذاهای داغ مانند آش و حلیم هم بهتر است با خودتان ظرف یا قابلمه  ببرید تا خیالتان راحت باشد  که غذای داغ در ظرف مناسب ریخته شده است و خطری سلامت شما و خانوادتان را تهدید نمی کند. اما اگر می خواهید از این ظروف استفاده کنید، بهتر است از توصیه های بهداشتی و نحوه صحیح استفاده از این ظروف آگاهی  کامل داشته باشید :

 

برای نوشیدنی ها و غذاهای سرد، از ظروف شفاف استفاده کنید

براساس هشدارهای وزارت بهداشت در باره ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، ظرف یک بار مصرف شفاف و بی رنگ فقط برای غذاهای سرد مناسب است و نباید از آن برای نوشیدنی ها و غذاهای داغ  استفاده کرد. در موقع شستن ظروف پلاستیکی به هیچ عنوان نباید از وسیله یا مواد شیمیایی برنده و قوی استفاده کرد زیرا اگر سطح داخلی یا خارجی این دسته از ظروف آسیب ببینند وخراش پیدا کنند غیر قابل استفاده خواهد بود. چون موجب ترشح مواد شیمیایی درون بدنه پلاستیک به خارج خواهد شد. علت هم این است که هنگام ساخت این ظروف  برای جلوگیری از شکنند گی از مواد پلاستیکی لایزر استفاده می شود. اگر در این ظروف آب جوش یا غذاهای داغ ریخته شود، این مواد در ماده غذایی حل شده و وارد بدن می شوند. این ترکیب ها سرطانزا هستند و باعث بروز انواع سرطان  می شوند. از آنجایی که مقدار این مواد سرطان زا در ظروف شفاف بیشتر است، بنابرین باید در استفاده از آنها بیشتر احتیاط شود.

 

برای بسته بندی غذای گرم، از ظرفهای سفید استفاده کنید

ظروف یکبار مصرف سفید و فوم دار برای خوراکی های سرد، گرم و مرطوب مناسب است. اما نباید برای نوشیدنی ها و غذاهای داغ مانند آش، چای، قهوه که دمای بالایی دارند، از آنها  استفاده کرد. استفاده نادرست از این ظروف پلی اتیلن (پلاستیکی) باعث آزاد شدن مواد آلی و ترکیب های شیمیایی موجود در دیواره های ظروف و ترکیب آنها با مواد غذایی می شود، که مصرف آنها برای سلامتی مضر است و ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی  و بروز برخی بدخیمی ها در افراد شود.

 

سعی کنید از ظروف یکبار مصرف رنگی استفاده نکنید

امروزه  ظروف یکبار مصرف در طرح ها و رنگهای مختلف در بازار وجود دارد و ممکن است انواع رنگی آن به نظرتان زیباتر بیاید و تصمیم بگیرید، برای پذیرایی از مهمانانتان از این ظروف استفاده کنید. بهتر است بدانید، استفاده از ظروف یک بار مصرف رنگی احتیاط بیشتری را می طلبد. چرا که ظروف یک بار مصرف مانند ظروف دیگر توانایی نگهداری رنگ را ندارند و به همین علت هنگام ریختن غذای داغ یا چای در ظرف، لایه های رنگ در غذا حل  شده و وارد بدن می شود. بنابرین بهتر است از انواع رنگی این ظروف بویژه برای غذاهای داغ استفاده نشود.

 

از بطری های آب آشامیدنی بصورت مکرر و در طولانی مدت استفاده نکنید

معمولا جنس بطری های آب آشامیدنی از PVC است که مشکلی هم برای سلامت انسان به وجود نمی آورد. این بطری ها که در ماههای گرم سال، حتی اگر حاوی آب معدنی نباشند، به طور مرتب از آب شهری پر می شود و درون یخچال قرار می گیرد یا برای نگداری موادی چون آب لیمو و آب غوره مورد استفاده قرار می گیرند. اما اگر آب بیش از 6 ماه در این ظروف نگهداری شود، آلوده می گردد. بنابرین خانواده ها باید از استفاده مکرر این ظروف برای نگهداری آب در یخچال خود داری کنند.

 

از قرار دادن بطری های آب آشامیدنی در فریزر پرهیز کنید

بطری های پلاستیکی آب را در فریزر برای انجماد قرار ندهید. این کار باعث آزاد سازی « سم دیوکسین » از ظروف پلاستیکی می شود.

 

غذاهای فوری را در ظروف یکبار مصرف گرم نکنید

غذاهای فوری (FAST FOOD) و سوپ ها باید از ظروف یکبار مصرف تخلیه و در ظروف دیگری گرم شوند.

 

از چای ساز ها و همزن های پلاستیکی در چای و مایعات داغ استفاده نکنید

به دلیل ماهیت پلاستیکی چای ساز و ظروف همزن پلاستیکی، مواد مصنوعی پلاستیکی این وسایل در اثر مجاورت با گرما، وارد آب  یا مواد غذایی شده و آنرا سرطان زا می کند.

 

از گرم کردن غذا های آماده و بسته بندی شده در ظروف پلاستیکی در مایکروویو پرهیز کنید

بعضی غذاهای آماده و بسته بندی، به شکلی هستند که بعد از گرم شدن در مایکروویو مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع غذا ها را نباید بعد از یک بار گرم کردن، مجددا در مایکروویو قرار داد. چون گرمای شدید موجب انتقال مولکولهای پلیمری  به غذا می شود و برای سلامت انسان مضر است. نباید غذاهای خود را در ظروف پلاستیکی و در مایکروویو گرم کنید. این موضوع به خصوص در مورد غذاهای حاوی روغن و چربی اهمیت می یابد. ترکیب چربی و حرارت بالا و پلاستیک، باعث آزاد سازی « دیوکسین » به داخل غذا می شود.

 

از ورقه های پلاستیکی برای پوشش غذاها در مایکروویو استفاده نکنید

از ورقه های پلاستیکی برای پوشش غذا در موقع گرم کردن آن در مایکروویو خود داری کنید. زیرا به راحتی مواد شیمیایی موجود آن  به داخل غذا راه  یافته و سبب آلوده شد غذا می شود.

 

در موقع خرید مواد خوراکی از کیسه های پلاستیکی استفاده نکنید

بدلیل امکان استفاده از مواد نامرغوب در تولید کیسه های پلاستیکی، سعی کنید در موقع خرید مواد خوراکی، از کیسه های پلاستیکی استفاده نکنید.

 

از بطری های شیر، آب و پستانک پلاستیکی استفاده نکنید

بطری های شیر و آب و پستانک های نوزادان که از پلاستیک  ساخته شده اند، می توانند سبب مسمومیت در کودکان شوند.

 

 

استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.