روز جهانی شکلات ، شیرین ترین روز تقویم

روز جهانی شکلات هر سال در 7 جولای در سرتاسر دنیا جشن گرفته می شود. براساس برخی منابع، اولین بار در سال 1550 در چنین روزی ، شکلات در اروپا به جهان معرفی شد و به همین جهت به عنوان « روز جهانی شکلات » معروف شده است. با اینکه هفتم جولای روز شناخته شده تری در کل جهان است، اما آمریکایی ها روز 13 سپتامبر را به این روز می شناسند. طبق آخرین آمار کشورهای آلمان ، هلند و بلژیک به ترتیب رکورد بزرگترین صادرکنندگان شکلات در جهان را به خود اختصاص داده اند.

 

روز جهانی شکلات ، شیرین ترین روز تقویم

تاریخچه « روز جهانی شکلات » به حدود 468 سال قبل در اروپا بر می گردد که برای اولین بار در تاریخ 15 تیر (7جولای) شیرینی پر طرفدار و خوشمزه ای به نام « شکلات » معرفی شد. البته آمریکایی ها این روز را در تاریخ 13 سپتامبر با شکلات جشن می گیرند. معمولا این روز رکورد بالاترین آمار مصرف شکلات در طول سال را دارد.

البته جشن های متعدد دیگری در برخی نقاط جهان به عنوان روز شکلات وجود دارد که می توان از روز 28 اکتبر که روز ملی شکلات در امریکا است نام برد. البته در این مورد تناقض هایی نیز وجود دارد و چنانچه قبلا گفته شد، اتحادیه ملی قنادان امریکا روز 13 سپتامبر را به عنوان روز بین المللی شکلات در فهرست تقویم خود قرار داده است.

از دیگر جشنهای شکلات در جهان می توان به روز شکلات Bittersweet در تاریخ 10 ژانویه، روز شکلات شیری در 28 جولای ، روز شکلات سفید در تاریخ 22 سپتامبر و روز 16 دسامبر به عنوان « روزی که شکلات همه چیز است » اشاره کرد.

به تعبیری در این روزفرصتی فراهم می شود تا مردم مخالفت خود را با افراطی گری به نمایش بگذارند.

در این روز بدلیل تقاضای بالا برای شکلات، کودکان نمی توانند به اندازه کافی از زنبورهای شکلاتی، قورباغه شکلاتی ، هواپیمای شکلاتی ، قلب و دیگر اشکال متنوع محصولات شکلاتی بهره مند شوند. 

 

 

 

روز ملی شکلات در امریکا و تاریخچه آن

از آنجائیکه تاریخچه شکلات به آمریکای لاتین باز می گردد، روز ملی شکلات در امریکا در روزی غیر از روز جهانی شکلات جشن گرفته می شود. درخت کاکائو در مناذق استوایی آمریکای لاتین به صورت وحشی رشد می کرد. احتمالاً اولمک (Olmec) ها، اولین کسانی بودند که از شکلات استفاده کردند. اولمک ها در مناطق گرمسیری جنوب مرکزی مکزیک، محل ایالت های امروزی وراکروز (Veracruz) و تاباسکو (Tabasco) زندگی می کردند. این تمدن حدود 1000 سال قبل از میلاد می زیسته است. واژه ای که آنها برای کاکائو استفاده می کردند «کاکاوا» (kakawa) بوده، با این وجود تمدن مایاها (Maya civilization) که حدود 1000 سال بعد (250 تا 900 پس از میلاد) در همان جا ساکن شدند نیز میانه بسیار خوبی با شکلات داشتند. در حقیقت شاید بتوان گفت تاریخچه شکلات را مایاها رقم زدند.

مایاها در مراسم و تشریفات مذهبی خود از شکلات نیز استفاده می کردند. شکلات در مراسم ازدواج نیز مورد استفاده قرار می گرفت، بصورتیکه عروس و داماد شکلات را در دهان هم گذاشته یا با یکدیگر عوض می کردند. بعضا در برخی منابع نوشته شده که مایاها حتی خدای کاکائو هم داشتند و حتی در غسل تعمید هم از شکلات استفاده می شد. در ضمن در این دوره از کاکائو به عنوان ارز نیز استفاده می شد.

البته در تاریخچه شکلات در امریکا از آزتک (Aztec) ها نام برده می شود که وقتی مایا را فتح کردند سنت شکلات را رها نکردند. بین سال های 1200 تا 1500 میلادی در حکومت آزتک ها، کاکائو نیز به عنوان ارز بر جای خود باقی ماند. دلیل این مسئله عدم رشد کاکائو در مرکز شهر یعنی تنوچتیتلان (Tenochtitlan) بود. تنوچتیتلان در محل مکزیکو سیتی (Mexico City) امروز یعنی پایتخت مکزیک امروزی بود. کاکائو بایستی  از مرزها وارد می شده و به سادگی در دسترس عموم مردم قرار نداشت. آزتک ها مانند مایاها شکلات را می نوشیدند. برخی اوقات نیز آن را به صورت سرد سرو می کردند.

در ادامه تاریخچه شکلات در امریکا می توان به برخی رویداد های دیگر  اشاره کرد:

در سال 1519 هرنان کورتس (Hernan Cortes) سردار اسپانیایی به قلب پایتخت آزتک ها جایی که تجارت دانه کاکائو با قدرت در جریان بود، حمله کرد. گفته می شد که مونتزوما (Montezuma) فرمانروای آزتک میلیون ها دانه کاکائو در ذخائر خود داشته است.  پس از تسخیر آزتک به دست کورتس و لشکریانش، دانه کاکائو به عنوان ارز به حیات خود ادامه داد. در آن زمان هر خرگوش حدود 30 دانه کاکائو معامله می شد. ظاهراً نرخ رشد تورم بسیار محدود بوده است! تاریخچه شکلات نیز با این فتح، دوباره نوشته شد. اسپانیا بیشتر جزائر کارائیب را تحت سلطه خود داد. در این جزیره ها نیز شکر فراوانی یافت می شد. این گونه بود که شکلات و شکر با هم آمیخته شده و تقاضا برای شکلات سر به فلک کشید.

 

تاریخچه شکلات در اروپا

برای مدتی اسپانیایی ها راز شکلات را پیش خود نگه داشته و با ورود شکلات به اسپانیا آن را یک خوراکی مفید و دارای خواص درمانی تشخیص دادند. پزشکان شکلات را برای کاهش تب، هضم بهتر و تسکین درد تجویز می کردند. کلیسا نیز آن را به عنوان یک مکمل غذایی هنگام روزه گرفتن تأیید کرد.

اما این نوع مصرف شکلات انتهای آن نبود و شکلات آنقدر محبوب شد که تنها برای طبابت استفاده نشود. این شکلات اولین کافئینی بود که به اروپا می رسید هرچند، چند سال بعد در این زمینه چای و قهوه محبوب تر شد. شکلات کافئین زیادی نداشت ، با این وجود از نبود آن بهتر بود. جدای از افزودن شکر، طرز تهیه شکلات نیز اندکی تغییر کرد. اسپانیایی ها با قاشق مخصوص خود به نام مولینیلو (Molinillo) کف شکلات را درمی آوردند. این قاشق ظاهری مانند قاشق عسل و همزن دستی دارد. بین دو کف دست قرار می گیرد و با چرخش، شکلات را به خوبی مخلوط می کند.

محبوبین شکلات آنقدر بالا بود که راه خود را به دیگر کشورهای اروپایی باز کرد. شکلات جایگاه ویژه ای در دربار لوئی چهاردهم (Louis XIV) فرانسه پیدا کرد. در سال 1657 اولین خانه شکلات در لندن باز شد. نوشیدن شکلات، صحبت کردن و از این دست موارد در آنجا مرسوم بود. شرکت شکلات سازی مارس (Mars) اخیراً قصد احیای سنت خانه شکلات را در سر دارد. آنها محل هایی (مانند کافی شاپ) برای سرو شکلات تدارک دیدند. دارچین و شیر نیز به عنوان افزودنی در این خانه ها یافت می شود.

 

انقلاب در تولید شکلات در اروپا و گسترش برده داری

همزمان با ورود شکلات به اروپا، تقاضا نیز به شدت افزایش یافت. برای همخوانی عرضه و تقاضا مزارع کشت کاکائو پدید آمده و هزاران نفر برای کار در مزارع به بردگی گرفته شدند. جدای از اسپانیا، کشورهای دیگری مانند بریتانیا، هلند و فرانسه نیز به کشت کاکائو در مزرعه های مستعره های خود روی آوردند. سری لانکا (Sri Lanka)، ونزوئلا (Venezuela)، جاوه (Java)، سوماترا (Sumatra)، هند غربی (West Indies) و آفریقا (Africa) جزو این مناطق بشمار می رفتند.

بیشتر شکلات از یک گونه دانه کاکائو به نام کریولو (criollo) ساخته می شد. پس از مدتی گونه فوراسترو (forastero) جای آن را گرفت. این تغییر تولید شکلات به دلیل این بود که دانه های « فوراسترو » راحت تر رشد می کردند و هزینه کمتری داشت. این دانه ها بار دیگر تاریخچه شکلات را تغییر داده و در سراسر جهان توسعه یافتند. امروزه حدود 90 درصد شکلات جهان از همین دانه ها تولید می شود و شاید بتوان این مسئله را به انقلاب دوم تولید شکلات در تعبیر کرد.

 

شکلات محبوب عموم مردم

با افزایش تولید، قیمت شکلات نیز کاهش یافته و در دسترس عموم قرار گرفت. زمانی که دهان کودکان با کاکائو شیرین شد تاریخچه شکلات نیز تحول بزرگی یافت. در سال 1715 شیمی دانی هلندی به نام کنراد ون هوتن (Coenraad Van Houten) نمک قلیایی را به شکلات اضافه کرد تا تلخی آن را کم کند. چند سال بعد در سال 1828، او توانست نیمی از چربی طبیعی (کره کاکائو) را از مایع شکلات بگیرد و در نتیجه تولید شکلات ارزان تر شده و کیفیت آن هم بهتر شد. این نوآوری به عرصه مدرن شکلات وارد شد و «کاکائوی هلندی» نام گرفت. شکلاتی که طی این فرآیند تحت فشار دستگاه قرار گرفته بود می توانست به شکل جامد درآید.

در سال 1847 جوزف فرای (Joseph Fry) موفق شد با افزودن کره کاکائو، شکلات را شکل پذیر کند. این ابداع قابلیت شکل دهی متنوع  را در صنعت شکلات سازی ایجاد کرد و اثر بسیار زیادی در افزایش فروش داشت. گاهی نیز تا اواسط قرن هفدهم از شیر به عنوان ماده ای افزودنی به نوشیدنی های شکلاتی استفاده می شد و در سال 1875 دنیل پتر (Daniel Peter) با افزودن شیر خشک توسط کارخانه « هنری نستله » ( Henri Nestle ) توانست شکلات شیری اختراع کند و در نوشتن تاریخچه شکلات سهیم باشد. در سال 1879 رادولف لیندت (Rudolphe Lindt) دستگاهی غلتکی شکل اختراع کرد که کاکائو را بیش از پیش صاف و یکنواخت کرد.

از آن زمان به بعد بازارهای شکلات به سرعت در حال گسترش بوده و جشنی به عنوان جشن نوشیدنی در ایالات متحده آمریکا و آمریکای جنوبی آغاز شده است. این جشن به شکل های بسیار متنوعی تبدیل شده است که شیرین شدن به شکل شکلات معنی شده است.

 

 

بزرگترین صادرکنندگان شکلات در جهان

گفتنی است بزرگترین صادرکنندگان شکلات در اروپا به تریب آلمان با 530 هزار تن و هلند با 260 هزارتن و بلژیک با 230 هزار تن هستند. امروزه بیش از 3 میلیارد تُن کاکائو یک صنعت 35 میلیارد دلاری را تشکیل داده است. کارشناسان اقتصادی، بازاری در حدود 131.7 میلیارد دلاری را برای سال 2019 پیش بینی های می کنند.

 

 

طرز تهیه شکلات

طبق برخی مستندات تاریخی، مایاها بدون شک شکلات را به حالت مایع و به عنوان نوشیدنی مصرف می کردند و تا دهه 1850 میلادی خبری از شکلات جامد نیست. بر همین اساس می توان گفت که نحوه آماده کردن شکلات مایاها تفاوتی با شیوه امروزی ندارد.

ابتدا کشاورزان دانه شکلات درو کرده و فرآیند تخمیر را روی آن انجام شده و سپس آن را خشک می کنند. در نهایت دانه ها را کبابی پز کرده و پوسته آنها را جدا می کنند. در ادامه مابقی به خمیر شکلات تبدیل شده و خمیر حاصل، با آب داغ و ادویه مخلوط می شود. در این مرحله از ادویه هایی مثل فلفل قرمز، وانیل ، آناتو (Annatto)، فلفل فرنگی (Allspice)، عسل و چند نوع گل استفاده می شود. مخلوط حاصل به دفعات بین دو ظرف جابجا شده و این عمل تا جایی که کف به وجود بیاید ادامه می یابد. جالب است بدانید که مایاها تصور می کردند که این کف بهترین بخش شکلات است. از شکلات برای تولید خوراکی که «حریره» نام داشت، استفاده می شد که در آن شکلات با آب و ذرت نیز مخلوط می گردید.

 

 

انواع شکلات ها و ترکیبات آن

هر قدر درصد شیر داخل شکلات کمتر باشد، یعنی شکلات خالص تر باشد، شکلات تلخ تر و سیاه تر است. اما اکثر شکلات های موجود در بازار با شیر ترکیب می شوند. امروز طیف وسیع شکلات، از شکلات سفید 10 درصد ، تا 99 درصد شکلات (شکلات تلخ یا همان دارک) تولید می شود. برای تنوع بخشی یه این محصولات از اسانس هایی مانند پرتقال و موز و نعنا و توت فرنگی و غیره برای طعم دادن به شکلات های شیرین استفاده می شود.

برای شیرین تر کردن شکلات های تلخ از اسانس هایی مانند عسل ، کارامل ، مربا ، کشمش ، گردو ، فندوق ، بادام زمینی و غیرهاستفاده می شود. امروزه در تولید صنعتی و برای کاهش قیمت، گاهی موم پارافین در شکلات استفاده می شود که  چون در دمای بدن ذوب می شود، به راحتی قابل شناسایی است.

 

تاریخچه شکلات در ایران

از آشنا شدن ایرانیان و تعدادی از کشور های دیگر، با شکلات، مدت زمان زیادی نمی گذرد. حدود 60 سال قبل، اولین کارخانه شکلات سازی در ایران توسط دو برادر روس که به تبریز مهاجرت کرده بودند، راه اندازی شد. تا مدتهای زیادی محصولات این کارخانه فقط به تافی و آب نبات محدود بود که مختص بچه ها تولید می شده است. به مرور زمان این کارخانه و دیگر کارخانه هایی که خط تولید این نوع محصولات را راه انداختند ، کار خود را گسترش داده و تنوع بیشتری را در برنامه تولید خود قرار دادند.

در دهه های اخیر این تولیدات به سمت تولید مدل های مجلسی تری مانند شکلات های تخته ای و مدل های لقمه ای، حرکت کرد. به صورتی که امروزه انواع کارولین ، شکلات ، تافی ، کرم کاکائو و شکلات های فانتزی و تیره و روشن و مغزدار و ... در بسته بندی های جذاب و مجلسی و ساده و ... تولید و توزیع شده است.

در تولید این محصول در ایرن پیشرفت هایی حاصل شده است که در این زمینه میتوان به بهره برداری از دانه های روغنی کاکائو اشاره کرد که با توجه به کیفیت تولید ، به عنوان تولید کننده برتر و صادر کننده نمونه ، مواردی را داشته ایم که انتخاب شده و جوایزی را هم دریافت کرده اند. با پیشرفت تکنولوژی و ارتقا کیفیت در حال حاضر 20 درصد از تولید شکلات ایرانی صادر شده و به همین دلیل می توان ادعا کرد که دهه اخیر دهه طلایی برای تولید شکلات در ایران بوده است.

 

خواص شکلات

از آنجائیکه آنتی اکسیدان ها از تولید رادیکال های ازاد جلوگیری می کنند، مصرف شکلات تلخ برای انسان بسیار مفید است. در ضمن مصرف آن برای جلوگیری از پوکی استخوان و کاهش سرعت پیشرفت آن بسیار مهم است. اما مصرف شکلات برای حیواناتی چون اسب و سگ و گربه خیلی خطرناک بوده و باعث وارد شدن سم در بدن  آنها می شود.

 

 

استفاده از مطلب با ذکر منبع آزاد است.